ÇİFTÇİ BROŞÜRÜ
Sayı : Eylül 2008
TEŞEKKÜRLER
Merkezimizin faaliyetlerini maddi ve manevi destekleyen Çukurova Üniversitesi Rektörü Sayın Prof.Dr. Alper AKINOĞLU'na ve çiftçi bröşürümüzün bu sayısını hazırlayan Sayın Prof Dr İbrahim Ortaş'a teşekkür ederiz.
ANIZ YAKIMI
Anız Yakmak Çözüm Değil
Yazın amansız sıcağı ile kısa sürede sertleşen ve çiftçi tabiri ile kesekleşen toprakların pullukla işlenmesi zorlaşmaktadır. Çiftçiler, toprak işleme araçları daha çok enerji ve zaman harcadığı için, atadan-dededen gördükleri yöntem ve biraz da masraftan kaçınmak için kolay yolu tercih edip anızı yakmaktadırlar. Aynı zamanda hasat sorası topraklarını kolay işlemek için, anızı yakmayı çözüm olarak görmektedirler. Fakat bu doğru bir yöntem olmamaktadır. Unutulmamalıdır ki anız yakımı ile tarlalarının ve toprağın gördüğü zarar, anız yakma kolaylığının çiftçiye kazandırdığından daha fazladır.
Türkiye Toprakları Organik Maddece Fakirdir
Türkiye topraklarının, iklimin etkisi ve ağır toprak işleme aletleri kullanılarak yapılan tarım teknikleri sonucu, organik madde içeriği % 1-1.5 düzeylerine kadar gerilemiş olup; topraklarımız %80 oranında fakir toprak sınıfına girmektedir. Toprağın olmasa olmaz unsurlarından biri olan organik madenin kaynağı, toprağın kendi ürettiği bitki materyalinin organik maddeye dönüştürülmesidir. Toprağın bitkiyi besleyen ve verimli olan atıklarının yanarak ortamdan uzaklaştırılması ve yararlı mikroorganizmaların da yanması besinlerinin ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Bu durum uzun dönemde toprağın kalitesini ortadan kaldırmakta, topraklar günden güne fakirleşmekte ve daha fazla gübrelemeye bağımlı hale gelmektedirler.
Anız Yakılması Tek Yönlü Mineral Gübrelemeyi Teşvik Etmektedir
Genelde tek yönlü mineral gübre uygulamaları, toprakları kısa sürede verimsiz ve sürekli girdi kullanmaya muhtaç hale getirdiği için toprak kısa sürede fakirleşmektedir. Toprakta organik madenin kaybolması ile başlayan gübreleme ile ürün kalitesi de düşmektedir. Çoğumuzun geçmişte aradığı meyve ve sebzedeki hoş koku ve kaliteyi bulamamamızın nedeni biraz da toprakların organik maddece fakirleşmesinden kaynaklanmaktadır. Toprakların tek yönlü mineral gübreyle beslenmesi ile günden güne artan bağımlılık, topraklarda kalitenin düşmesine, toprakların verim veremez durama gelmesine ve zararlı mikroorganizmaların bitkilere zarar vermesine neden olmaktadır.
Anızı Yakılması Kürsel Isınmayı Tetiklemektedir
Anız yakılması ile dekara yaklaşık 1000 kg, kök, sap ve yaprak yanmaktadır. Yanan kuru maddenin yarsına yakını karbon kaynağı olduğu için atmosfere yaklaşık 2000 kg CO2 salmaktadır. Yüz binlerce dekarlık alanda anız yakılmasının yaratacağı toplam CO2 miktarı küçümsenmemelidir.
Anızı Yakmak Yerine Anızı Yönetmek Daha Yararlı Bir Yöntemdir
Anız yakmak yerine anızın yönetilmesini bilmek toprak kalitesi ve sağlıklı üretim için daha yararlıdır. Çiftçilerimizin anız yakma yerine hasat sonrası anında topraklarını toprak tavı kaçmadan işlemeleri bugünkü bilim ve teknolojik imkânlar içinde önerilecek en uygun yöntemdir. Yapılması gereken, öncelikle hasat makinelerinin hasadı mümkün olduğunca toprak düzeyine yakın yapmaları. Arta kalan anız artıklarının geliştirilen makineler yardımı ile anız parçalanarak toprağa karıştırılabilir. Ayrıca toprağı ıslatarak hafif toprak işleme ve sıfır ekim sistemine doğrudan geçiş yapabilirler. Dünya tarım bilimi an az toprak işleme ve sıfır toprak işlemeyi geliştirerek buna uygun teknolojiler geliştirmektedir.
Çözüm
Sorunun çözümü, anızını yakanın cezasının artırılması kadar yakmayan çiftçiye de toprağının organik maddesine katkıda bulunduğu için teşvik verilmesi düşünülmelidir. Böylece çiftçilerimiz topraklarını yakmaktan vazgeçeceği gibi topraklarına daha da sahipleneceklerdir. Ayrıca cezai uygulamaların artırılması yanında teşvik edici yöntemler kadar toprak ve tarım sevgisine dayalı eğitim seminerleri yapılmalıdır. Tarım teşkilatı ve ilgili birimlerin bir bütün olarak başta önder çiftçiler olmak üzere anız yakılmasının toprak kalitesi ve verimliliği açısındaki sakıncaları bilimsel veriler ile anlatılmalıdır. Toprak sevgisi aşılanarak çiftçimizin bilinçli tarım yapması sağlanmalıdır. Tarım İl Müdürlükleri, Ziraat Mühendisleri Odaları, Ziraat odaları ve Ziraat Fakültesi bölgenin bu ciddi sorunu konusunda ortak çalışma yürüterek, bir tarafta çiftçileri toprakların sürdürülebilirliği konusunda bilinçlendirirken, diğer taraftan bilimsel olarak çiftçinin hasat sonrası toprağını kolay işleme yöntemleri üzerinde çalışması yararlı olur.
Çiftçilerimizden ricamız, anız yakarak uzun dönemde topraklarını fakirleştirdiklerini düşünüp anız yakmamaları ve tarlalarını hasat sonrası işlemeleridir.
Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Haberleşme,
Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü
Yrd.Doç.Dr. Müge K. DAVRAN
Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46
