Organik Tarım Nedir?
Son yıllarda gerek tarımsal ilaçların, gerekse gübrelerin bilinçsizce kullanımı, bitkisel üretimde artışın yanında, damak tadına daha az hitap eden ve insan sağlığına zararlı maddeleri belli miktarlarda üzerinde bulundurabilen ürünlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bilinçsizce kullanılan bu maddeler, toprağın derinliklerine sızarak içme suyu kaynaklarına ulaşmakta, bu da canlılar açısından ciddi problemlere yol açmaktadır. Ayrıca, kimyasal tarım ilaçları toprakta birikmekte, ürünü olumsuz yönde etkilemekte ve doğal dengeyi bozmaktadır.
Bu olumsuz koşulları ortadan kaldırmak için gelir düzeyi yüksek olan ülkelerde yaşayan insanlar başta olmak üzere, pek çok kişi bilinçlenerek doğayı tahrip etmeyen üretim arayışları içine girmişlerdir. İşte bu amaçlarla geliştirilen organik tarım, doğayı tahrip etmeyen yöntemlerle insanlara da zararlı etki yapmayan tarımsal ürünler üretmeyi ve tüketmeyi amaçlayan yeni bir tarımsal üretim şeklidir.
Organik Tarıma Uygun Toprak Yapısının Özellikleri Nelerdir?
1- Organik tarımsal üretime başlanmadan önce kullanılacak alanın kontrol veya sertifikasyon kuruluşunca sertifikalanması gerekmektedir. Eğer arazimizde erozyon riski var ise bu kuruluşlar tarafından önerilen (teraslama gibi) yöntemlerle tedbirler alınabilir.
2- Organik tarıma geçiş sürecinde, geleneksel üretimden kalan bitki artıkları, parselden tamamen uzaklaştırılarak toprak hazırlanır ve izleyen yıllarda toprağın havalanmasını sağlayacak, toprağı derinden işlemeyen toprak işleme alet ve ekipmanları kullanılabilinir.
3- Organik tarımsal üretim yapılacak toprak; fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısı bozulmamış toprak özelliğinde olmalıdır. Toprak yapısının bozulduğu durumlarda organik tarımda kullanımına izin verilmiş toprak iyileştiricileri kullanılabilinir.
Organik tarımsal üretimde çok fazla sayıda ve gereksiz toprak işleme yapılmamalıdır. Toprak işlemede pulluk gibi derin kazan aletlerin en fazla beş yılda bir kullanılması gerekir. Böylece toprağa azot sağlayan bakterilerin devamlılığı sağlanmış olur. Toprak işleme, traktöre takılarak çekilen tırmık, kültivatör, gibi alet ve ekipmanlarla yapılmalıdır.
Çiftçilere Organik Tarımla İlgili Pratik Öneriler:
Gübrelemede kolay çözülen mineral gübrelerin kullanımından vazgeçip, hayvansal gübre, yeşil gübre ya da çürütülmüş bitkisel atıklar kullanılmalı,
Ekim nöbeti uygulayarak, hem toprağın gübrelenmesi sağlanmalı hem de toprağın yapısı ve verimliliği korunmalı,
Bitkiyi gübrelemek yerine toprağı gübreleme hedeflenmeli,
İlaçlamada kimyasal ilaç kullanımından vazgeçilmeli,
Kimyasal tarım ilaçları yerine bitkinin ve toprağın verimliliğini ve direncini artırıcı doğal bitki özlerinden elde edilen ürünler kullanılmalı,
Dayanıklı, sağlıklı tohum ve bitki çeşitleri seçilmeli,
Yabani ot kontrolünde doğru ekim-dikim ve sulama yöntemleri kullanılmalı,
Ürünler için zararlı olan böceklerle mücadelede, yararlı böceklerden yararlanılmalı,
Hastalık ve zararlı belirtileriyle savaşma yerine, hastalık ve zararlıların çıkış nedenleri araştırılmalı,
Çiftlik hayvanlarının sağlığı korunmalı ve hayvanlar sağlıklı beslenmeli,
Ahır koşulları iyileştirilmeli, Toprak yapısını iyileştiren ve topraktaki canlı yaşamı destekleyen yöntemler izlenmeli,
Toprağın üst kısmını bozan ve verimliliği düşüren anız yakma işleminden vazgeçilmeli,
Neden Organik Tarım?
Daha kaliteli ürün elde etmek,
Kimyasalların insanlar üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak,
Su kalitesini korumak,
Çiftçilerin ve tarımsal işletmelerde çalışan insanların sağlığını korumak,
Enerji tasarrufu yapmak,
Küçük çiftçilere yardım etmek,
Ekonomiyi desteklemek.
Türkiye’de Organik Tarım:
Ülkemizde organik tarımın geçmişi oldukça yenidir. Dünya da 1970’li yıllarda ticareti başlamış olan organik ürünlerin Avrupa kökenli firmalar tarafından Türkiye’deki firmalardan talep edilmesiyle 1984-1985 yıllarında ülkemizde organik tarım başlamıştır. Bu yıllarda organik tarım Türkiye‘nin geleneksel ihraç ürünlerinden kuru incir ve kuru üzüm ile Ege bölgesinde gerçekleştirilmiştir. Daha sonra bu ürünlere kuru kayısı, fındık gibi ürünler de katılarak farklı bölgelerimize yayılmıştır.
Günümüzde yaklaşık 103.190 bin ha lık alan üzerinde 100 değişik üründe, 13.000 kadar üretici ile 300.000 ton organik üretim yapılmaktadır. İhraç ürünlerinden ilk 5 sırada çekirdeksiz kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, kuru elma ve fındık yer almaktadır. Ürün gruplarının toplam ihracat içindeki oranlarına bakıldığında % 68,5'luk oranla en büyük payın kuru ve kurutulmuş ürünlerde olduğu görülmektedir.
Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Arş. ve Uyg. Merk.Müd.
Prof.Dr. Yaşar GÜRGEN
Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46
