ÇİFTÇİ BROŞÜRÜ

Sayı : Nisan 2007

KİRAZ BAHÇE TESİSİNDE DİKKAT EDİLECEK ÖNEMLİ NOKTALAR

TEŞEKKÜRLER

Merkezimizin faaliyetlerini maddi ve manevi destekleyen Çukurova Üniversitesi Rektörü Sayın Prof.Dr. Alper AKINOĞLU'na ve yapmış olduğu katkılarından dolayı Ç.Ü.Bahçe Bit. Böl. Öğr. Üyesi Sn. Prof.Dr. Ali Küden ve Uzman Sn.Burhanettin İMRAK'a teşekkür ederiz.

Kuracağımız kiraz bahçesinin temelini oluşturan ve dikkat edilmesi gereken noktalar kısaca.
1.Bahçenin kurulacağı yerin ekolojik koşulları.
2.Kullanılacak çeşidin özelliklerinin bilinmesi.
3.Yukarıdaki iki maddeye bağlı olarak anaç seçimi ve uygun budama sistemi seçimi ve uygun tozlayıcı seçimidir.

Ülkemizde dışsatıma yönelik olarak yetiştirilen kiraz çeşitlerinin başında 0900 ZİRAAT olarak tanımlanan çeşit gelmektedir. Bu çeşidin sinonimlerinin Akşehir Napolyon'u ve Malatya Dalbastı olduğu bildirilmektedir. Geç mevsim kiraz yetiştiriciliğinin geliştirilmesi, 1400-1800m yüksekliklerde bahçelerin kurulması ile olasıdır. Son yıllarda birçok firma ülkemiz iklim koşullarına benzer olan ülkelerden kiraz fidanı ithal etmiştir, halada ithal etmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta aynı performans ve kaliteyi ülkemiz koşullarında elde edemeyebiliriz. Bu nedenle adaptasyon çalışmaları yapılmayan çeşitlerle büyük bahçeler kurmak çok risklidir. Yayla bölgeler için 0900 Ziraat çeşidimiz ihracat kalitesine sahiptir. Son yıllarda öne çıkan kendine verimli çeşitler ihracat kalitesine sahip Lapins ve Sweet Heart çeşitleridir.

 

 

0900Ziraat
Lapins
Sweet Heart

 

İyi bir kiraz bahçesi tesis edebilmemiz için öncelikle bölgenin ekolojik özellikleri, soğuklama süresinin bilinmesinin yanında çeşidin soğuklama süresinin bilinmesi gerekmektedir. Bununla birlikte çeşidin özelliklerinin çok iyi bilinmesi gereklidir (kendine verimli olup olmadığı, sıcaklık toplamı, taç yapısı eğilimi, Spur çeşit olup olmadığı gibi).

Son yıllarda, modern meyve yetiştiriciliğinde bodur anaç, spur ve kompakt çeşitlerin kullanımı yoluna gidilmektedir. Bu amaca, elma yetiştiriciliğinde ulaşılmış bulunulmaktadır. Zayıf büyüyen spur veya kompakt çeşitlerin kullanımı ile yapılacak yetiştiricilikte ağaç tacının küçültülmesi amaçlanmaktadır. Bu şekilde küçük taçlı ağaçlar birim alana daha fazla sayıda dikilmekte, erken ve yüksek verim elde edilmektedir. Ancak, kirazda bu konudaki çalışmalar oldukça yeni sayılır. Başlıca kompakt kiraz çeşitleri Bingspur, Early Van Compact ve Lambert Spur'dur.

Bu özelliklerin bilinmesi çok önemlidir. Çünkü çeşidimize seçeceğimiz anaç için bu bilgilerden yararlanılacaktır. Meyvecilikte bodur anaç kullanımı çok hızla yayılmıştır. Ancak her bölge ve çeşit için bodur anaç kullanımı yarardan çok zarar vermektedir. Bodur anaçlı bir fidanın fiyatınıda göz önüne alırsak bu konuda biraz daha hassas davranmak gereklidir. Kirazlarda kullanılan Gisela 5 anacı bodur anaçtır. Uygun olmadığı halde bir çok bölgede Gisela-5 anacına aşılı kiraz bahçeleri kurulmuş ilk yıllarda iyi sonuçlar alınırken sonraki yıllarda ortaya çıkan olumsuzluklar bu anacın çok dikkatli kullanılması gerektiğini ortaya koymuştur. Ülkemizde anaç olarak %99 Prunus Avium (Mazzard) ve Prunus Mahaleb özellikle (SL-64) anaçları kullanılmaktadır.

Gençlik kısırlığı döneminin hızlı geçilmesinde uygulanacak budama sistemi çok önemlidir. Gisela 5 anacı SL-64 anacına göre verime erken yatmaktadır. Ancak kök sistemini zayıf olması bazı çeşitlerde aşı uyuşmazlığı ortaya çıkarması ağaçların genç yaşta ölümlerine sebep olabilmektedir. Ayrıca sulama suyu problemi olabilecek bahçelerde kurumalar olmaktadır. Diğer bir nokta ise eğer çeşit spur ise meyve tutumu çok fazla olduğundan ihracat için gereken irilik elde edilemeyebilmektedir. Prunus Mahaleb anacı geç meyveye yatması yanında kötü bir özelliği yoktur. Bu sorunda Ç.Ü Pozantı Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezinde yapılan İspanyol budama sistemi çalışmalarıyla en aza indirilmiştir.

Üniversal tozlayıcılardan Vista, Bigarreau Gaucher ve Noir de Guben yer almaktadır. Uygun tozlayıcıların yer aldığı bahçede meyve verimi artmaktadır. Ayrıca tozlamaya yardımcı olarak meyve tutumunu arttırması amacıyla bahçeye arı konulabilmektedir.

Ülkemizde Fidanları Üretilen Bazı Kiraz Çeşitleri ve Önerilen Tozlayıcıları

Bahçe tesisinden sonra yapılacak işlerin başında budama, sulama, gübreleme, hastalık zararlılarla mücadele konuları gelmektedir.

 

Olgunlaşma Dönemi	Ana Çeşit	Tozlayıcı Çeşitler
Erkenci Çeşitler	Turfanda	Noir de Guben, E. Burlat
	Durano di Cesena	Merton Premier, Noir de Guben, B. Gaucher, Vista
Orta Mevsim Çeşitler	Akşehir Napolyonu	Early Burlat, Lambert, Merton Late, B.Gaucher
	Van	Corum, Vista, Merton Premier, Noir de Guben
	Malatya Dalbastı	Turfanda, Karabodur, Edirne
	Noir de Guben	Van, Bing, Early Burlat, Merton Premier
	Vista	Van, Corum, Durano di Cesena
	Noble	B.Gaucher, Akşehir Napolyon
Geç Mevsim Çeşitleri	B.Gaucher	Merton Late, Lambert, Durano di Cesena, Noble
	Merton Late	B.Gaucher, Lambert, Edirne, Karabodur

 

Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Haberleşme, 
Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü 
Yrd.Doç.Dr. Müge K. DAVRAN

Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46