ÇİFTÇİ BROŞÜRÜ
Sayı : Nisan 2006
İNCİR ÜRETİM VE PAZARLAMASI
Ülkemiz, miktar olarak en fazla kuru incir üretimi gerçekleştiren ülke olmakla birlikte en kaliteli kurutmalık incir çeşitlerine de sahiptir. Ülkemizde üretilen çeşitler arasında en yaygın olanı Sarılop'tur. Bir çok kalite özelliği ile kurutmaya en uygun çeşittir. Bu yüksek kaliteli kuru incirin %85-90'ı da ihraç edilmektedir.
Tablo 1. Taze İncir Üretim ve İhracatı
| Yıllar |
Üretim |
İhracat |
| Alanı(ha) |
Miktarı (ton) |
Miktar(Ton) |
Değer(1000$) |
| 2002 |
64.128 |
250.000 |
6.412 |
5.898 |
| 2003 |
64.796 |
280.000 |
9.138 |
11.374 |
| 2004 |
64.796 |
275.000 |
10.336 |
13.643 |
Tablo 2. Kuru İncir Üretim ve İhracatı
| Yıllar |
Üretim Miktarı (ton) |
İhracat Miktarı (ton) |
İhracat Değeri (1000 $) |
| 2002 |
52.684 |
35.052 |
70.553 |
| 2003 |
54.571 |
42.081 |
78.028 |
| 2004 |
55.631 |
53.121 |
90.956 |
Kaynak:TARİŞ, FAO
2004 yılında 275.000 tonluk incir üretimimizin 220.000 tonu kurutmalık, kalan 55.000 tonu ise taze olarak tüketilmektedir. Taze incirin 10.376 tonluk yaklaşık %18'lik bölümü ihraç edilmektedir.
Türkiye, Dünya'nın en önemli incir üreticisi olmanın verdiği avantajla, kuru incir üretiminde ve ihracatında da lider ülke konumundadır.
İhracatımızın % 80'den fazlası Avrupa Birliği ülkelerine yönelik olup, en önemli pazarlarımız sırasıyla Fransa, Almanya, İtalya ve Avusturya'dır. 2004/2005 sezonunda yaklaşık 48 bin ton kuru incir ihracatı yapılmıştır. 2005 yılında kuru incir ihracat değeri % 20,68'lik artış ile 100,5 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. İhracat fiyatları incelendiğinde Ocak- Aralık 2004 döneminde 1.816 dolar olan ortalama ihracat fiyatının 2005 yılının aynı döneminde % 13,73'lük bir artış ile 2.065 dolara yükseldiği görülmektedir.
Kuru incir ihracatımızın % 70,6'sının yapıldığı AB ülkelerine yönelik ihracat geçen yılın (2004 yılı) aynı dönemine göre %18,2 artışla 70,9 milyon dolara ulaşmıştır. Kuru incir ihracatında 18,7 milyon dolarla Fransa ilk sırada yer almaktadır. Bu ülkeyi sırasıyla, Almanya (15,9 milyon dolar) ve İtalya (10,2 milyon dolar) izlemektedir.
Taze inciri 2004 yılında 0.5 YTL/Kg satan üretici, 2005 yılında %20 daha düşük fiyatla, 0.4 YTL/Kg ile satmaya başlamıştır. Taze sofralık incir fiyatlarında üreticiden tüketiciye uzanan zincirin halkalarından alınan pay oldukça açık bir şekilde görünmektedir. Üreticiden 0.4 YTL/Kg'a çıkan taze incir, halde 0.9 YTL/Kg olarak işlem görmüş market ve manavlarda ise tüketiciye 2.25-2.5 YTL/Kg'dan sunulmaktadır.
| Ürünler |
Üretici Fiyatı (YTL) |
% |
Hal Fiyatı |
Market Fiyatı |
Manav Fiyatı |
| 2004 |
2005 |
Değişim |
2005 |
2005 |
2005 |
| İncir |
0.5 |
0.4 |
-20.0 |
0.9 |
2.25 |
2.5 |
| Ürünler |
Üretici-Hal'05 |
Üretici-Market'05 |
Üretici-Manav'05 |
| %Fiyat Farkı |
%Fiyat Farkı |
%Fiyat Farkı |
| İncir |
125 |
462,5 |
525 |
Naturel kuru incirin 1 kg'ı için ortalama borsa fiyatı ise 19.04.2006 tarihinde 1.91 YTL olarak belirlenmiştir. Tariş İncir Birliği iştigal alanı kuru incir olup, 2004/2005 İş Yılı, 2004 ürünü kuru incir baz alım avans fiyatı; A-4 (51-55 adet), 0-100 gr. rüfuzlu A Serisi İş malı kuru incir için; 2,050 YTL./Kg., 2005/2006 İş Yılı, 2005 ürünü kuru incir baz alım avans fiyatı; A-4 (51-55 adet), 0-100 gr. rüfuzlu A Serisi İş malı kuru incir için; 2,070 YTL./Kg. olarak belirlenmiştir.
Destekleme Politikası
İncir üreticisi ve işleyenlerine, direkt olarak yapılan bir destek bulunmamakta olup, destekleme alımı da mevcut değildir. Dünya taze incir üretimi ve dünya kuru incir ihracatında dünya da tekel konumundaki ülkemiz için incir stratejik bir ürün olup, taze ve kuru incir sektörünün ve incir üreticisinin geleceği açısından diğer bazı tarımsal ürünlerde olduğu gibi incirde de prim sistemine geçilmelidir.
Pazarlama Sorunları
Üreticilerin pazarlık güçlerini artırabilmeleri bakımından örgütlenmeleri gerekmektedir. Ürünün serbest piyasada fiyatının oluşabilmesi için çok fazla alıcı ve satıcının bir arada bulunması gereklidir. Bunun için ürün ihtisas borsaları oluşturulmalı ya da mevcut borsalara işlerlik kazandırılmalı, ticaret borsaları tescil kurumu olmaktan çıkarılmalıdır.
Stoklama Sorunu
Kuru incir özelliği gereği en fazla bir yıl içerisinde tüketilmelidir. Rekoltenin fazla olduğu yıllarda stok oluşmaktadır. Rekoltenin yüksek olduğu yıllarda düşük kaliteli ve hurda incirlerin düşük fiyatla ihraç edilmesi Türk İncirciliğini baltalamaktadır. Bu konuya çözüm getirmek amacıyla AB de uygulanmakta olan Stok Müessesi Kurumu finansmanı Devletçe karşılanmak suretiyle kurulmalıdır.
İhracatla İlgili Sorunlar
Taze ve kuru incirde ilk yükleme tarihi geç açıklanmamalı hatta ilk yükleme tarihi uygulaması tamamen kaldırılmalıdır. Sınır ticareti yolu ile yurda kuru incir girişi önlenmelidir.
İhracatın artırılması bakımından dış pazar istekleri yönünde bir üretim yapılmalıdır. Bu amaçla üreticiye eğitim desteği sağlanmalı, ambalajlamaya gereken önem verilmelidir.
Taze incir ihracatında ürünün niteliğinin muhafaza edilmesi, ürünün yurt içi ve dışı tüketici gruplarına ulaştırılabilmesi için ön soğutma, soğuk zincirli taşımacılığın geliştirilmesi, hava yollarının tercih edilmesi sağlanmalıdır.
Kuru incir pazarlamasında ve ihracatında en büyük problem aflatoksindir. Üretici ve tüketicilerin aflatoksin konusunda bilinçlendirilerek, oluşumu engellenmeli ve aflatoksinin kabul edilebilir asgari düzeyinin belirlenmesi gereklidir.
İhracatçı firmalar arasındaki gereksiz rekabet ve fiyat kırmalar ihracatı olumsuz etkileyerek ülkemize döviz girişini engellemekte buna bağlı olarak üreticinin elde edeceği gelire de mani olunmaktadır.
Özellikle kuru incirde, kimyasal madde kalıntıları, çeşitli hastalık ve zararlı kalıntılara olan tolerans düzeyleri, çok düşük seviyelere inmiştir. Bu durum da kuru incir ihracatımızın, miktar ve değer olarak düşmesine neden olmaktadır.
Kalite İle İlgili Sorunları
Kuru ve taze incir için dış pazarlarda artan standart koşullarına cevap verebilecek, temiz ürün elde edilmesi sağlanmalıdır. İncirin piyasadaki yerinin korunması için hem kalite standartlarının yerine getirilmesi hem de ürün çeşitlendirilmesi ve organik tarım ürünlerine olan talebin giderek arttığı günümüz koşullarında alternatif üretim şekillerine gidilmelidir.
FAYDALANILAN KAYNAKLAR:
TARIMSAL EKONOMİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ YAYINLARI
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI
TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ YAYINLARI
İGEME ( İHRACATI GELİŞTİRME MERK.)
TARİŞ İNCİR BİRLİĞİ YAYINLARI
Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Haberleşme,
Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü
Prof.Dr. YAŞAR GÜRGEN
Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46
