ÇİFTÇİ BROŞÜRÜ

Sayı : Mayıs 2006

NAR ÜRETİM ve PAZARLAMASI

Nar yetiştiriciliğinde, çeşit seçimi çok önemlidir. Çeşitlerin o bölgeye adapte olmuş o yörenin iklimine, hastalıklara dayanıklı, verimi iyi, meyveleri insanların göz zevkine ve damak tadına uygun ve taşımaya dayanıklı olmalıdır. Çeşit seçiminde ticari amacına göre sofralık ya da endüstri çeşitlerinin yetiştirilmesine karar verilmelidir.

Ayrıca, bu çeşitlerin meyvelerinde irilik, kabuk rengi ve kalınlığı, dane rengi, yumuşak çekirdeklilik, sululuk gibi özellikleri ihtiyaca cevap verebilmelidir. Yurt içinde sevilen nar çeşitleri hafif mayhoş veya tatlı , çekirdeksiz ve iri meyveli olanlardır. Avrupa ya ihracat için özellikle kabuk ve dane rengi kırmızı ve mayhoş çeşitler seçilmelidir. Arap ülkelerine ihracat için ise tatlı narlar tercih edilmelidir. Ayrıca nar suyu veya nar ekşisi elde etmek için yine kırmızı daneli ve ekşi mayhoş narlar seçilir. Yetiştiriciliği yapılan bazı önemli nar çeşitleri 07 N 08 Hicaznar, 33 N 16 Silifke Aşısı, 33 N 26 Çekirdeksiz (VI) , 01 N 03 Fellahyemez II , 26/ 3 Çekirdeksiz, 33 N 24 Beynarı, Suruç, Ernar ve Erdemli-Aşınar ( 33 N 11 ) dır. Çukurova Bölgesinde üretimi yaygın olarak yapılan ve pazar açısından özellikle aranan nar çeşitleri Hicaznar ve Silifke Aşısıdır.

 

 

Türkiye'de Nar Üretim ve Pazarlaması

Türkiye narın anavatanı içinde yer almaktadır. Esas itibariyle Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde düzenli plantasyonlar şeklinde üretim yapılmaktadır. Diğer bölgelerde sınır ağacı veya tek ağaçlar şeklinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde 2003 yılı verilerine 80.000 ton nar üretimi gerçekleştirilmiştir. Nar üretim miktarımız yıllara göre değişmekle birlikte son yirmi yıllık dönemde genel bir artış grafiği çizmiştir. Genellikle yurt içinde tüketilen bir tür olmasına rağmen az miktarda da olsa dış satım gerçekleşmektedir. Nar çeşitli iklim ve toprak koşullarında yetişip, bakımı kolay bir meyve türüdür. Dalında uzun süre kalabilmesi ve depoda muhafaza edilebilmesi pazarlaması için kolaylık sağlar. Ayrıca yapılan çalışmalar sonucu, C vitamini içerdiği, kalbi koruduğu, şekeri ve kolesterolü düşürerek birçok hastalığa karşı bağışıklık sistemini güçlendirdiği belirtilen nar suyu, ABD, İngiltere ve Almanya gibi dünyanın birçok ülkesinde büyük talep görmekte olan önemli bir ihraç ürünümüzdür. Özellikle son yıllarda nar ve nar suyuna olan bu talep artışı sebebiyle Türkiye'de çiftçilerin de bu konuda özellikle üretime yöneldikleri, özellikle son 2 yılda milyonlarca nar fidanı dikildiği belirlenmiştir.

Türkiye'nin yaklaşık 50 ilinde nar yetiştiriciliği yapılmakla beraber 1000 ton'un üzerinde üretimi olan 12 il bulunmaktadır. Bunlar İçel, Denizli, Antalya , Aydın , Hatay, Gaziantep , Bilecik , Siirt, Karaman, İzmir, Adana ve Balıkesir illerimizdir. Türkiye ortalaması olarak ağaç başına verim yaklaşık 23 kg'dır. Avrupa'ya ihracata yönelik olan Hicaznar çeşidi, son 20 yıldır Antalya, İçel, Adana, Aydın, Denizli ve Muğla illerinde yetiştirilmektedir. Bu illerde bahçe sayısı ve üretim miktarı hızla artmaktadır.

Türkiye'de nar genel olarak taze tüketilmektedir. Ayrıca ekşi narların suyunun çıkarılması ve kaynatılması sonucu elde edilen nar ekşisi, çorba, salata ve bazı özel yemeklerde lezzet verici olarak kullanılmaktadır. Bazı yörelerde tatlı nar sularından nar pekmezi yapılmaktadır. Türkiye'de nar tüketimi daha çok üretici bölgelerde yaygındır. Diğer illerde oldukça düşük düzeyde pazarlanmakta ve tüketilmektedir.

İhracatta önemli alıcı ülkeler Almanya, Avusturya, Birleşik Arap Emirlikleri, Belçika ve Danimarka'dır. Arap ülkeleri tatlı çeşitleri tercih ederken Avrupa ülkeleri kırmızı meyve kabuklu, tatlı ve mayhoş çeşitleri tercih etmektedir.

Dünya' da Nar Üretim ve Pazarlanması

Türkiye yaklaşık 80.000 ton nar üretimiyle dünyada da 1. sırada yer almaktadır. Bunu 40.000 ton ile İran, 20.000 ton ile Irak ve Suriye izlemektedir. Bunlar dışında Afganistan, Gürcistan, Azerbaycan, Özbekistan gibi bazı Orta Asya ve Arap Ülkeleri ile Pakistan, Hindistan, Çin ve İspanya ikinci derecede önemli nar üreticisi ülkelerdir. Akdeniz Ülkelerinde, bazı Uzakdoğu Ülkelerinde, bazı Orta ve Güney Amerika ülkelerinde ise nar üretimi önemsiz miktarlardadır ve daha çok yerel pazarlarda tüketilmektedir.

Nar genel olarak üretici ülkelerde tüketilmekte, Orta ve Kuzey Avrupa gibi önemli meyve ithalatçısı ülkelerde çok az tanınmakta, egzotik meyveler olarak görülmektedir. Son yıllarda Türkiye, İran, İsrail, ve İspanya'dan bu ülkelere yapılan Nar ihracatlarıyla, giderek ilgi görmekte ve ihracat miktarı artmaktadır.

Narların ambalajlanması pazarlama açısından oldukça önemlidir. Meyvelerin seçimi, boylanması ve paketlenmesi pazar açısından özellikle ihracatta önem arz etmektedir. Narların seçme ve boylamasının elle yapılması daha uygun olup meyvelerin birbirine değmeyecek şekilde paketlenmesine dikkat etmek gerekmektedir.

Depolama

Narlar meyve kabuğunun özel yapısı dolayısıyla çeşitli koşullarda 4-6 ay süreyle depolanabilmektedir. Narlar depolanmaya çok uygun olduğundan ve kışın fiyatının 2-3 kat arttığından oldukça karlı, iyi bir yatırımdır.

Narların depolanmasında en emin ve en az kayıpla ulaşılacak başarı ek masraflara rağmen modern soğuk hava depolarıdır. Sıcaklık ve nisbi nemi ayarlanabilen bu depolarda 1-2°C'de %85-90 nisbi nemle meyveler muhafaza edilebilirler.

Kaynakça:

T.C. Başbakanlık GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Yayınları

2. Tarım Şurası 3. Komisyon Raporları

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayınları

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları

Dr. Caner Onur'un araştırma makalelerinden faydalanılmıştır. 

Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Haberleşme, 
Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü 
Prof.Dr. YAŞAR GÜRGEN

Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46