ÇUKUROVA BÖLGESİNDE TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN ÜRETİM POTANSİYELİ PANELİ
SONUÇ RAPORU
Çukurova Üniversitesi ev sahipliğinde, Ziraat Fakültesi Dekanlığı, Adana İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Tarımsal Yayım Haberleşme Araştırma ve Uygulama Merkezimiz (TYHAUM) işbirliği ile düzenlemiş olduğumuz “Çukurova Bölgesinde Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretim Potansiyeli” paneli başarı ile sonuçlandırılmıştır.
Bu panelin hareket noktası, 2021 yılı Aralık ayında yine Merkezimiz tarafından organize edilen “Adana Tarımında Tarımsal Yayımın Mevcut Durumu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri” çalıştayı olmuştur. Bu çalıştayın sonucunda “tarımla ilgili önemli görülen konularda düzenli olarak çalıştay, panel, konferans vb. etkinliklerle konunun tüm paydaşlar tarafından tartışılması önerilmiştir.
Bu bağlamda çalıştaya katılarak destek veren üniversitemiz hocaları Prof. Dr. Yeşim Yalçın Mendi ve Prof. Dr. Saliha Kırıcı tarafından “Tıbbi ve Aromatik Bitkiler” üzerine bir panel düzenlenmesi önerilmiş ve özelikle bu konuda bilgi kirliliği olduğu, bilinçsiz üretim yapıldığı, bilinçsizce bu bitkilerin kullanıldığı ve toplandığı ancak başarılı üreticilerin de piyasada yer aldığı vurgulanmıştır.
Bu tespitlerden hareketle 02 Haziran 2022 tarihinde “ÇUKUROVA BÖLGESİNDE TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN ÜRETİM POTANSİYELİ” ismi ile düzenlenen panelimize üreticiler, kamu ve özel sektör temsilcileri tarafından önemli katılım sağlanmıştır. Toplamda 87 kişinin resmi katılım (https://tyhm.cu.edu.tr/cu/panel) gösterdiği ve kayıt yaptırdığı panelde, kayıtlı katılımcılara katılım sertifikası verilmiş; panel sonunda Üniversitemiz Ali Nihat Gökyiğit Botanik Bahçesi de gezilerek Tıbbi ve Aromatik Bitkiler tanıtılmıştır. Panele resmi katılım dışında katılanlar da olmuş; yaklaşık 150 kişi panelden faydalanmıştır.
Dört önemli konuda uzman kişiler tarafından bilgi paylaşımı yapılmış ve Panel sonucunda katılımcıların soruları panelistler tarafından cevaplandırılmıştır. Buna bağlı olarak saptanan en temel sorunlar ve öneriler ile elde edilen sonuçlar aşağıda maddeler halinde verilmiştir.
Sorunlar:
1. Türkiye kekik, defne ve gülyağı ticaretinde önemli ve söz sahibi bir ülke konumunda olmasına rağmen çok yetersiz düzeyde tıbbi ve aromatik bitki üretimi yapılmaktadır.
2. Tarım sektöründe üretim planlamasının yapılmadığı ülkemizde, tıbbi ve aromatik bitki üretimi konusunun düzenli olarak gündeme getirilmesi ve tartışılması oldukça önemlidir.
3. Üretim birimlerinin özellikle ürün işleme ve satış konusunda oldukça önemli sorunları bulunmaktadır.
4. Özellikle lavanta üretimi çok küçük alanlarda yapılmakta; bu da elde edilen ürünün ekonomik olarak pazarlanmasını zorlaştırmaktadır.
5. Küçük alanlarda yapılan lavanta vb. üretimde aromatik yağ elde etmek ve pazarlamak ekonomik olmamaktadır.
6. Aromatik yağ üretiminde kullanılan ekipmanlar oldukça pahalı olup; bu konuda kamu tarafından verilen destekler yetersizdir.
7. Üretim yapmak için piyasaya giren üreticilerin, özellikle piyasa araştırması yapmayanların, pazarlama konusunda sorun yaşadıklarında bu ürünlerin üretimi hakkında olumsuz konuşarak diğer üreticileri etkilemeleri söz konusudur.
8. Ziraat Bankasının alternatif ürünler için verdiği kredilerin kullandırılmasında, özellikle küçük üreticiler sorun yaşamaktadır.
9. Tıbbı ve aromatik bitki yetiştiriciliği konusunda bilgi edinmek isteyen üreticiler, temiz bilgiye erişimde sorun yaşamaktadırlar. Teknik bilgiye erişimde fazlaca sorun olmamakla birlikte; pazarlama ve kredi konusunda önemli bilgi eksikliği bulunmaktadır.
10. Küçük ölçekli alanlarda yapılan üretimlerin pazarlamasında yaşanan sorunlar nedeniyle, özellikle lavanta üretiminde, amaç dışı gelişmeler söz konusudur. Lavanta yağı ve kuru çiçek üretimi yerine kırsal turizm bağlamında yeni oluşumlar söz konusudur (örn. lavanta bahçesinde kahvaltı organizasyonları, dış mekân düğün-nişan fotoğraf çekimleri, fotoğrafçılıkla ilgilenenlerin gezileri vb.)
Öneriler:
1. Tıbbı ve aromatik bitki yetiştiriciliği ve pazarlaması konusunda düzenli olarak seminer, panel vb. etkinliklerin yapılması,
2. Bu konuda üretim yapmak isteyen kişilere ilgili bakanlık ve üniversite gibi resmi kurumlar tarafından ilk önce eğitim, bilgilendirme vb. yapılması; daha sonra bölgenin tarımsal üretim planına göre üretim izni verilmesi,
3. Ziraat Bankasının bu konuda verdiği kredi vb. pazarlama araçlarında desteklerin artması ve küçük üreticilerin daha fazla korunması,
4. Bilgi kirliliğini önleyecek önlemlerin alınması,
5. Konuyla ilgili tarımsal örgütlenme (kooperatif, dernek vb.) oluşturulması önerilmiştir.
Sonuçlar:
1. Üreticilerle, araştırma yapan kişi ve kurumlar arasında köprü görevi yapan bir Merkez olarak, konusunda uzman kişilerin yer aldığı panelde Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin teknik ve ekonomik yönleri ile üretici deneyimlerinin paylaşılması, bölge tarımına ve üreticilerine önemli katkı sağlamıştır.
2. Üreticilerin, konusunda uzman akademisyenler, özel ve kamu sektörü temsilcileriyle buluşması konunun tüm boyutları ile ele alınmasına imkân vermiştir.
3. Merkez, Ziraat Fakültesi ve Adana İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliği ile düzenlediği bu panel ile sosyal sorumluluk ve toplumsal katkı süreçlerine destek vermiştir.
TYHUM Müdürü
Prof. Dr. Müge KANTAR DAVRAN
