TAVUKÇULUK
TEŞEKKÜRLER
Merkezimizin faaliyetlerini maddi ve manevi destekleyen Çukurova Üniversitesi Rektörlüğüne, “Tavuk Yetiştiriciliği” konusu ile ilgili yapmış olduğu katkılarından dolayı Sayın Prof. Dr. Ahmet Testik’e teşekkür ederiz.
İnsan yaşamı için yumurta ve beyaz et gibi çok önemli iki besinin üretildiği tavuk yetiştiriciliği, bilinen diğer olumlu özellikleri nedeniyle Dünya’da ve ülkemizde büyük gelişme gösteren bir hayvansal üretim dalı olmuştur. Bu nedenle tavukçulukta damızcılık-kuluçkacılık, yumurta üretimi ve etlik piliç üretimi gibi her biri ayrı birer sektör olan çeşitli üretim alanları meydana gelmiştir. Ayrıca bu üretim alanları ile ilgili olarak yem sanayi, kafes, araç ve gereç yapımı , aşı ve ilaç endüstrisi gibi yan sektörler de gelişmiştir. Ülkemizde et tavukçuluğu sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, tesisler yönünden sektördeki ileri ülkeler seviyesinde modern kuruluşlara sahiptir. Yaklaşık 30 ilde toplam 131 adet kuluçkahane tavukçuluk sektörüne hizmet vermektedir. Bunlardan 37 adedi ,İzmir (10) , Sakarya (8) , Ankara (7) , Adana (5) , Balıkesir (4) ve Manisa (3) illeri olmak üzere 6 ilde toplanmıştır. Bu iller içinde Balıkesir, en yüksek toplam kapasiteyle ön sıralarda yer almaktadır. Ülkemiz , 2003 yılı verilerine göre yumurta üretimi bakımından Dünya ülkeleri sıralamasında 543 000 ton ile 17. sırada, tavuk eti üretimi bakımından ise 612 000 ton ile 26. sırada yer almıştır. Ülkemizde piliç etlerinde TSE standartları uygulanmaktadır.
TAVUK YETİŞTİRİCİLİĞİ (KÜÇÜK ÇAPTA) CİVCİV YETİŞTİRİLMESİ SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
1. Civcivler mutlak surette anaç tavuklardan ayrı ve uzak bir yerde yetiştirilmelidir.
2. Civcivlerin soylu bir kökten olmaları gerekmektedir. Civciv veya piliçleri daima tanınmış bir işletmeden , daha doğrusu elinde bilinen , iyi vasıflı ve yüksek verimli damızlık stok bulunduran bir işletmeden almak gerekir.
3. Kümese alınacak olan civcivlerin aynı yaşta olmalarına dikkat etmek gerekir.
4.Civcivlerin yumurtlama devresine kadar olan yetiştirme süresinde, yemleme ve yemleme biçimlerine özellikle dikkat edilmesi gerekir. Yetiştirme devresinde hatalı yem ve hatalı yemleme uygularsanız , yumurtlama devresindeki verim arzu edilen şekilde olmaz. Bu uygulama işletmenizi zarara sokar. Aydınlatma konusunda meydana gelen hatalar da hayvanların erken yumurtlamaya gelmesine neden olur. Böylece yumurtalar küçük ve yumurtlama devresi de kısa olacaktır.
CİVCİVLER GELMEDEN ÖNCE NELER YAPILMALIDIR?
1- Daha önceki büyütme döneminde kullanılan ve biriken altlıklar kümesten çıkarılarak uzak bir yere götürülmelidir.
2- Kümesteki bütün pislikler dışarı çıkarıldıktan sonra her tarafı tazyikli su ve fırçalarla iyice temizlenmeli, daha sonra kuvvetli bir dezenfektanla dezenfekte edilmeli ve kurutulmalıdır. Ayrıca kümesin etrafı da iyice temizlenerek yabancı otlar, çöpler ve diğer artıklar toplanarak uzaklaştırılmalıdır.
3- Kümesin tamamı kapatılarak tütsüleme yapılmalı ve 24 saat sonra kümes iyice havalandırılmalıdır.
4- Eğer mümkünse kümese civciv gelmeden önce her seferinde bütün duvarlar kireçle badana edilmelidir.
5- Kümes giriş- çıkışlarındaki havuzlar boşaltılıp ovularak temizlenmeli ve yeniden doldurulmalıdır.
6- Gerek temizlik anında , gerekse ondan sonra kümes içerisine kimse sokulmamalıdır.
7- Civcivler kümese gelmeden 24 saat önce kümes sıcaklığı ayarlanmalı bu sıcaklık ısı kaynakları altında 32-35 derece , oda içerisinde 26-27 derece olmalıdır.
CİVCİVLER GELDİĞİ GÜN YAPILMASI GEREKEN İŞLER
1- Civcivleri getiren aracın mutlaka dezenfekte edilmiş olması gerekir. Civcivler, araçtan kümeslere , çiftliğin yıkanmış ve temiz elbiseler giymiş kendi personeli tarafından taşınmalıdır.
2- Plastik ve diğer yıkanabilir maddelerden yapılamayan civciv kutuları hemen imha edilmelidir.
3- Civcivler geldiğinde önce birkaç kutu açılıp genel durumlarına bakılmalı ve ondan sonra kalanlar kümese indirilmelidir.
4- Civcivler kutuların kapağı açılarak ısıtıcıların yanına yavaş bırakılmalıdır.
5- Civcivlerin aşılarının yapılıp yapılmadığı kuluçkahaneden öğrenilmeli eğer yapılmamışsa önce aşıları yapılıp daha sonra ana makinalarının altına konulmalıdır.
CİVCİVLER KÜMESE YERLEŞTİRİLİNCE NELER YAPILMALIDIR?
Kümeslere gereğinden fazla hayvan koymak yığılmalara ve çeşitli hastalıklara neden olacağından büyütme dönemindeki telefatın artmasına sebep olacaktır.
Metrekareye Konacak Civciv Sayısı
YAŞ (HAFTA) | YERDE | KAFESTE |
0-2 | 40 | 75 |
2-4 | 30 | 60 |
4-7 | 20 | - |
Civcivler kümese konulduktan sonra şu hususlara dikkat edilmelidir:
1- Isı kaynağı yeterli olmalıdır. 2- Isıtıcıların altına fazla hayvan konulmamalıdır. 3- Hava cereyanı engellenmelidir. 4- Aydınlatma yeterli olmalıdır. 5- Yemlik ve suluk miktarları iyi hesaplanmalı ve yeterli olmalıdır. 6- Isı ve nem miktarları iyi ayarlamalıdır. 7- Altlık kuru olmalıdır. 8- Civciv döneminde 1. haftada kümes sıcaklığı daha yüksek (27 derece normali) iken 6. haftalara doğru giderek azaltılmalıdır. (18 dereceye)
BAKIM VE BESLEME NASIL OLMALIDIR?
Civcivler su içmesini ve yem yemesini çok çabuk öğrenirler. Her ne kadar kuluçkadan çıktıktan sonra 72 saat yemsiz ve susuz yaşayabilirlerse de bu istenmeyen bir durumdur ve gelişmeyi etkiler. Civcivler kuluçkadan çıktıktan en geç 24-48 saat sonra yem yemeye ve su içmeye başlamış olmalıdır. Bu süre ne kadar az olursa , o kadar olumlu sonuç alınmaktadır.
Civcivlerin ilk haftasında civciv başına 2 cm suluk kenarı hesap edilir. 15 günden sonra civciv başına 2,5 cm kenar uzunluğu hesap edilerek ve yükseklikleri ayarlanarak normal askılı suluklar kullanılabilir. Civcivler suluklara alıştıktan sonra, altlığın sulukların içine girmesini önlemek için altlık seviyesinden 2-3 cm yükseltilmelidir.
Civcivler geldiğinde su ısısı 17-22 derece civarında olmalı ve taze su temini sağlanmalıdır. Uzun süre bekletilmiş ve bayatlamış su kullanmamaya özellikle dikkat edilmelidir.
Civciv sulukları mümkünse her gün düzenli şekilde fırçalanarak temizlenmelidir. 3 haftadan itibaren en az haftada bir kez bu işlem tekrar edilmelidir.
Civcivlere ilk günden itibaren temiz, taze ve hayvanların ihtiyacı olan besin maddelerini ihtiva eden kaliteli yemler verilmelidir.
Civcivler ilk hafta özel olarak yapılmış plastik, mukavva veya yumurta viyollerini yemlik olarak kullanabilirler. Üçüncü haftadan sonra ise yuvarlak yarı otomatik askılı yemliklerden yararlanılmaya başlanmalıdır. Ancak küçük yaşlarda yemliklerde yemlik seviyesinin hayvanların yiyebileceği şekilde ayarlanmasına dikkat edilmelidir.
Tavuk ürünlerinden yumurta insanların beslenmesinde çok değerli bir besin kaynağıdır. Aynı şekilde tavuk eti de insanların beslenmesinde çok önemlidir.Tavuk eti her yaştaki kişilerin rahatlıkla yiyebileceği besin değeri çok yüksek olan bir hayvansal üründür. Son zamanlarda tavuk etiyle ilgili olarak açıklanan hormon ve antibiyotik konusu, aslında yetiştiricilerin bu konudaki hassasiyetleri dikkate alındığında , medyada yer aldığı kadar tehlikeli boyutta değildir. Zira, etlik piliç yetiştiricileri zaten (antibiyotik kullansalar dahi) kesim için ön görülen süreden daha önce kesim yapmadıklarından , tavuk etinde antibiyotik kalıntısına rastlanmadığı görüşü yaygındır. Bu nedenle, tüketicilerin gönül rahatlığı ile tavuğun gerek yumurtasını gerekse etini yemeleri, yine bilim adamlarınca önerilmektedir.
Ç.Ü. Tarımsal Yayım, Arş. ve Uyg. Merk.Müd.
Prof.Dr. Yaşar GÜRGEN
Telefon ve Faks: 0 322 338 67 46