ÇİFTÇİ BROŞÜRÜ

Sayı:Haziran 2013/1

SERALARDA TOPRAKSIZ TARIM TEKNİKLERİ KULLANILARAK ÜRÜNDE VERİM VE KALİTENİN ARTIRILMASI

GİRİŞ

Ülkemizde örtüaltı yetiştiriciliği bahçe bitkileri tarımı içinde önemli bir yere sahiptir.  Topraksız tarım çoğunlukla seralarda gerçekleştirilen bir yetiştiricilik biçimi veya bir teknolojidir. Bitki yaşamı için gerekli olan su ve besin elementlerinin gereken miktarlarda kök ortamına verilmesi esasına dayalı olup su kültürü ve substrat kültürü (ortam kültürü) şeklinde iki farklı teknikle yapılabilmektedir. Ülkemizde yapılan topraksız yetiştiricilikte “ortam kültürü” kullanılmaktadır. Toprak yerine alternatif olan; perlit, hindistan cevizi lifi, pomza, bazaltik tüf, kaya yünü, torf gibi katı ortamlar saksı, torba veya kanalet gibi farklı taşıyıcılara doldurularak yetiştiricilik yapılmaktadır.

TOPRAKSIZ YETİŞTİRİCİLİĞİN AMAÇ VE HEDEFLERİ :

a) “Topraksız yetiştirme” teknikleri uygulanan seralarda genellikle teknoloji kullanıldığı için iklimlendirme; ısıtma, soğutma, nemlendirme, CO2 gübrelemesi, sulama ve beslenme işlemleri tamamen kontrol altında tutulabilmekte ve bitkilerin istekleri biyolojik optimumlarda sağlanabilmektedir. Bu durum da topraklı yetiştirmeye göre daha yüksek verim ve kalite getirmektedir,

b) Topraktan kaynaklanan hastalık (Fusarium, verticillium vb. ) ve zararlılardan (nematodlar, tel kurtları vb.) korunmak, böylece toprak dezenfeksiyonuna gereksinimi ortadan kaldırmak, bu amaçla ilaç kullanmamak, insan sağlığı ve çevreye duyarlı olmak, işletme bütçesinde toprak dezenfeksiyonu giderlerinden tasarruf sağlamak,

c) Toprak özellikleri bitki yetiştirmeye uygun olmayan, taşlık, kayalık, kumluk, tuzlu, kireçli vb. alanların bu teknik kullanılarak çok iyi değerlendirilmesi,

d) Monokültür (aynı ürünün her yıl aynı toprakta yetiştirilmesi) yetiştiriciliğin getirdiği “Toprak yorgunluğu” ve aynı gübre programlarının üst üstüne kullanılması nedenleriyle, zaman içerisinde sera topraklarında ortaya çıkabilecek olan “Tuzlanma” problemlerini ortadan kaldırmak,

e) Toprak hazırlığı, işlenmesi, yabancı ot mücadelesi, çapalama vb işlemleri ortadan kaldırarak zaman, işçilik ve paradan tasarruf sağlamak,

f) Topraksız yetiştirme teknikleri uygulanan modern seralarda “İyi Tarım Uygulamaları” (GAP, Good Agricultural Practises) benimsendiği için tüm dünyada olduğu gibi artık ülkemizde de hormonsuz, insan sağlığı bakımından en az tehlikeli ilaçları kullanarak yetiştiricilik yapmak, böylece ürün kalitesini artırarak dünya standartlarında sera sebzeleri yetiştirebilmek,

g) Topraksız yetiştirme teknikleri uygulanan seralarda teknoloji kullanmanın getirdiği bir avantaj olarak, bitkilerin su ve besin elementleri gereksinimleri çok daha hassas belirlenmekte, otomasyon ile uygulanmakta böylece gübre ve suyun en etkili kullanımı sağlanmaktadır,

h) Çukurova Bölgesinde, seracılık için ekolojik faktörler ve fiziksel koşullar (geniş ve düz alanlar) oldukça uygundur. Son yıllarda bu bölgede yatırımcılar modern ve büyük sera işletmeleri kurmaya başlamışlardır. Bu işletmelerde “Topraksız yetiştirme” teknikleri kullanılmaktadır. Potansiyelin oldukça yüksek olduğu Çukurova’da gelecekte bu şekildeki sera iletmelerinin artacağı düşünülmektedir.

ı) Seralarda topraksız teknikler kullanılarak “Yüksek kaliteli” yetiştirilen üründe “Marka” oluşturmak, üreticiye “Bilinçli tüketim” mesajını vermek ve sera sebzelerinde, kalitesinin güvence altına alındığı “Marka” kavramını yerleştirmektir.

TOPRAKSIZ YETİŞTİRİCİLİĞİN ÜSTÜNLÜKLERİ VE ZAYIFLIKLARI, AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI NELERDİR?

Üstünlükler ve Avantajlar :

a) İleri teknoloji kullanılarak “Topraksız yetiştirme” tekniklerinin uygulandığı modern seralar, bacasız birer fabrika gibi üretim yapmakta doğal mevsiminin dışında kaliteli, yüksek verimli sebzelerin elde edilmesini sağlamaktadır. “Kaliteli sera sebzeleri” iç ve dış pazarlarda tüketici tarafından artan oranlarda ve “İyi fiyatlarla” talep görmekte, bu durum da girişimcinin gelir düzeyini artırmaktadır,

b) “İyi tarım uygulamaları” (GAP) ile yetiştirilen temiz, kaliteli ve “Markalı” sera ürünleri ile insan sağlığına ve beslenmesine verilen değer ortaya konmaktadır. Tüketicide sera ürünlerine karşı zaman zaman azalan “Güven” sorunu ortadan kaldırılmaktadır.

c) Buğday, mısır, pamuk vb tarla bitkileri, meyvecilik ve açıkta sebze yetiştiriciliği gibi diğer bitkisel üretim dallarına göre “Birim alandan” sağlanan gelir çok daha yüksek olduğu için, tarım alanı geniş olmayan veya toprak özellikleri bitki yetiştiriciliği için uygun olmayan alanların, seralarda topraksız yetiştiricilik yapılarak değerlendirilmesi gelir artırıcı olmaktadır.

Zayıflıklar ve Dezavantajlar :

a)Teknoloji kullanımını gerektiren “Topraksız yetiştiricilik seralarının” ilk yatırım maliyetleri yüksek olmaktadır,

b) İşletmede “Topraksız yetiştiricilik” konusunda yeterli bilgi birikimine sahip, tecrübeli, yüksek lisans veya doktoralı bir uzman çalıştırılmıyorsa (ki sayıları ülkemizde çok az), mutlaka konu uzmanı bir danışmanla üretim yapmak gerekmektedir,

c) Bitkilerinin fertigasyonla beslenmesi ve sera içerisinde iklim kontrolünün yapılması, sürekli elektrik enerjisini gerektirmektedir. Elektrik kesintileri üretimde sorun çıkarmaktadır.

MERKEZIMIZIN FAALIYETLERINI DESTEKLEYEN ÇUKUROVA ÜNIVERSITESI REKTÖRÜ SAYIN PROF.DR. MUSTAFA KİBAR’A VE BU BROŞÜRÜ HAZIRLAYARAK MERKEZİMİZİN FAALİYETLERİNE DESTEK VEREN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ, ZİRAAT FAKÜLTESİ, BAHÇE BİTKİLERİ BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ SAYIN PROF.DR. H. YILDIZ DAŞGAN’A TEŞEKKÜR EDERİZ.